“Anh” và “em” đến với nhau thành “chúng ta”, họ tự nguyện lồng ghép cuộc đời vào nhau để đến điểm khởi đầu của sự hạnh phúc – “vợ – chồng”. Thế nhưng khi cảm thấy không thể cùng nhau đi đến điểm cuối cùng thì ly hôn là cách tốt nhất cho hai người. Đến giai đoạn này thì cả hai luôn muốn giải thoát một cách nhanh nhất. Vậy thì ta có thể bỏ qua thủ tục hòa giải khi ly hôn có được không?

1. Các hình thức ly hôn:

Theo Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 thì có 02 hình thức ly hôn: Thuận tình ly hôn và đơn phương ly hôn.

1.1 Đối với thủ tục thuận tình ly hôn

Hiện tại có 02 hình thức tiến hành hòa giải ly hôn: Hòa giải tại cơ sở và hòa giải tại Tòa án.

+ Đối với hình thức hòa giải tại cơ sở, Nhà nước chỉ khuyến khích việc vợ, chồng có yêu cầu ly hôn thực hiện thủ tục này. Do đó, đây không phải là thủ tục bắt buộc, chỉ tiến hành khi các bên vợ chồng có nhu cầu.

Điều 52. Khuyến khích hòa giải ở cơ sở
Nhà nước và xã hội khuyến khích việc hòa giải ở cơ sở khi vợ, chồng có yêu cầu ly hôn. Việc hòa giải được thực hiện theo quy định của pháp luật về hòa giải ở cơ sở.

+ Tuy nhiên, đối với hình thức hòa giải tại Tòa án thì tại Điều 54 Luật hôn nhân và Gia đình 2014 cùng với Khoản 2 Điều 397 BLTTDS 2015 điều cho thấy rằng hòa giải tại Tòa án là thủ tục bắt buộc.

Điều 54. Hòa giải tại Tòa án
Sau khi đã thụ lý đơn yêu cầu ly hôn, Tòa án tiến hành hòa giải theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự.

Khoản 2 Điều 397 BLTTDS 2015

Thẩm phán phải tiến hành hòa giải để vợ chồng đoàn tụ; giải thích về quyền và nghĩa vụ giữa vợ và chồng, giữa cha, mẹ và con, giữa các thành viên khác trong gia đình, về trách nhiệm cấp dưỡng và các vấn đề khác liên quan đến hôn nhân và gia đình

Như vậy, đối với thủ tục thuận tình ly hôn, việc hòa giải tại Tòa án là bắt buộc, không thể vì đẩy nhanh quá trình ly hôn và giải quyết các vấn đề liên quan mà bỏ qua thủ tục này.

1.2 Đối với thủ tục đơn phương ly hôn

Với những người đơn phương ly hôn thì việc hòa giải được tiến hành trong thời hạn chuẩn bị xét xử sơ thẩm. Nếu bạn rơi vào các trường hợp vụ án dân sự không được hòa giải và không tiến hành hòa giải được hoặc vụ án được giải quyết theo thủ tục rút gọn thì không cần phải trải qua thủ tục hòa giải. Như vậy, Tòa án phải tiến hành hòa giải theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự sau khi đã thụ lý yêu cầu ly hôn.

Theo quy định tại Điều 205 BLTTDS 2015 về nguyên tắc hòa giải, trong thời hạn chuẩn bị xét xử sơ thẩm vụ án, Tòa án tiến hành hòa giải để các đương sự thỏa thuận với nhau về việc giải quyết vụ án, trừ những vụ án không được hòa giải hoặc không tiến hành hòa giải được hoặc vụ án được giải quyết theo thủ tục rút gọn.

Điều 205. Nguyên tắc tiến hành hòa giải

1. Trong thời hạn chuẩn bị xét xử sơ thẩm vụ án, Tòa án tiến hành hòa giải để các đương sự thỏa thuận với nhau về việc giải quyết vụ án, trừ những vụ án không được hòa giải hoặc không tiến hành hòa giải được quy định tại Điều 206 và Điều 207 của Bộ luật này hoặc vụ án được giải quyết theo thủ tục rút gọn.

Bên cạnh đó, trường hợp đơn phương ly hôn thì Tòa án sẽ tiến hành hòa giải từ 02 – 03 lần tùy trường hợp thực tế. Nhưng sau thời gian này mà kết quả là cả hai quyết định không hàn gắn thì Tòa án sẽ chuyển sang giải quyết thủ tục ly hôn.

2. Các trường hợp không thực hiện hòa giải ly hôn

Nếu bạn rơi vào những trường hợp được quy định tại Điều 206, Điều 207 BLTTDS 2015 thì sẽ không phải thực hiện thủ tục hòa giải

Điều 206. Những vụ án dân sự không được hòa giải

1. Yêu cầu đòi bồi thường vì lý do gây thiệt hại đến tài sản của Nhà nước.

2. Những vụ án phát sinh từ giao dịch dân sự vi phạm điều cấm của luật hoặc trái đạo đức xã hội.

Điều 207. Những vụ án dân sự không tiến hành hòa giải được

1. Bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đã được Tòa án triệu tập hợp lệ lần thứ hai mà vẫn cố tình vắng mặt.

2. Đương sự không thể tham gia hòa giải được vì có lý do chính đáng.

3. Đương sự là vợ hoặc chồng trong vụ án ly hôn là người mất năng lực hành vi dân sự.

4. Một trong các đương sự đề nghị không tiến hành hòa giải.

Tóm lại, đối với yêu cầu thuận tình ly hôn thì bắt buộc phải tiến hành hòa giải tại Tòa án. Còn đối với yêu cầu đơn phương ly hôn thì không bắt buộc phải tiến hành hòa giải tại Tòa án. Nếu bạn muốn rút ngắn thời gian giải quyết, không muốn hòa giải thì có thể yêu cầu đơn phương ly hôn và làm đơn đề nghị không hòa giải gửi đến Tòa án.